Yr Hen Ddoctor Mynydd:
David Thomas Jones ~
1779-1839
Bu David Thomas Jones yn byw yn Hafod yr Esgob, Mynydd
Llanllyfni, efo'i wraig Elizabeth (1781-1849) lle y
plannon nhw ardd a oedd yn llawn o lysiau lleol ac
estron. Weithiau, daethpwyd o hyd i blanhigion prin,
degawdau ar ôl marwolaeth eu mab ieuengaf yn
1888.
Cyhoeddodd H. Humphreys, Caernarfon, 'Llyfr Hen Ddoctor
y Mynydd' sef:
"LLYSIEULYFR
TEULUAIDD JONES LLANLLYFNI yn dangos
Rhinwedd Meddygol Llysiau a chyfarwyddyd i'w casglu,
ac i'w cadw'n ddilwgr trw'r flwyddyn. Yn cynwys dros
100 o Ddarluniau, wedi eu lliwio yn ôl lliw
y Dail. At yr hwn yr ychwanegwyd Llyfr arall, LLYSIEUAETH
FEDDYGOL: gan y diweddar THOMAS PARRY, Tre'rgarth.
Pris y ddau yn rhwym, 4s. 6ch a'r dail wedi eu lliwio,
neu 3s. 6ch heb eu lliwio."
(Hysbyseb 1883)
 Ar lethrau de-orllewinol Garnedd Goch mae Ffynnon
y Doctor - mae'r dŵr oer i fod yn fuddiol i bobl
efo crudcymalau, eryr a phroblemau eraill. Yn ôl
y sôn, mae'n bosibl gweld y cerrig gwastad o'i
chwmpas, ond mae'r grug wedi tyfu dros y rhan fwyaf
ohonynt. Cynhalwyd profion ar ddŵr y ffynnon tuag
ugain mlynedd yn ôl ond ni ddaethpwyd o hyd i
unrhyw wahaniaeth rhyngddi â dŵr y llyn,
cronfa dŵr y Dyffryn. Pa mor ffodus rydyn ni!
Roedd ei fab David Thomas Jones (1824-1888), hefyd,
yn enwog am feddyginiaeth. Cafodd rhai o'i foddion
i blant eu gwerthu dros Ewrop ac America.
Fe'u claddwyd ym Mynwent
y Bedyddwyr Bach (Albanaidd), Llanllyfni.
Llun: Bedd
y Teulu.
"Er meddu ar y moddion - a wellant
Eraill o glefydon;
Angau trwch i'r llwch gell hon
Yma ddug y meddygon."
|
